,

Aart Hordijk wordt jurylid VOGON Research Award

Emeritus hoogleraar Aart Hordijk treedt toe tot de jury van de VOGON Research Award, de jaarlijkse prijs voor uitmuntend wetenschappelijk vastgoedonderzoek. Hij vervangt dr. Hilde Remøy van de TU Delft, die toetreedt tot de redactie van Real Estate Research Quarterly, het VOGON-kwartaalblad over vastgoedonderzoek.

Hordijk heeft een lange staat van dienst binnen de vastgoedsector. Na een korte carrière in het bedrijfsleven bij NCR en Shell leerde hij het vak van vastgoedbelegger bij de Matser-groep. Vanaf 1989 zette hij bij Zadelhoff Makelaars de researchafdeling op.

In 1991 stapte hij over naar het researchteam van ABP Vastgoed, waar hij een index opstelde om de prestaties van de vastgoedportefeuille te meten. Daarna zette hij voor de Raad voor Onroerende Zaken (ROZ) een landelijke index op.

Aan de UvA doceerde Hordijk jarenlang het vak taxatieleer, waarin hij promoveerde. Daarop volgde een aanstelling als hoogleraar in de Troostwijk-leerstoel taxatieleer aan Nyenrode Business University, later in de ROZ-leerstoel taxatieleer bij TIAS. Tot maart 2020 was Hordijk voorzitter van het Nederlands Register Vastgoedtaxateurs (NRVT).

De overige juryleden van de VOGON Research Award zijn Theo Arentze (voorzitter), Maarten Jennen en Dick Vos.

,

ERES-congres 2023: ‘Galadiner was hoogtepunt’

Foto: Richard Gray | Tekst: Martijn Dröes

Het galadiner in de statige De Vere Grand Connaught Rooms was afgelopen zomer het sociale hoogtepunt van het ERES-congres in Londen. Naast een boeiend congresprogramma was er veel gelegenheid tot sociale interactie tussen vastgoedonderzoekers uit heel Europa.

Het 29ste jaarlijkse ERES-congres werd van 12 tot 15 juli 2023 gehouden aan het University College Londen. VOGON-bestuurslid Martijn Dröes was aanwezig, net als enkele andere VOGON-leden. Academici en praktijkdeskundigen kwamen samen om de nieuwste internationale inzichten op het gebied van vastgoed te horen.

Tweehonderd papers

Het officiële programma bestond uit ongeveer tweehonderd wetenschappelijke papers, die werden behandeld in parallelsessies. Panelsessies werden gehouden over de onderwerpen Research into business models, Bringing the academics and professionals together, Sustainability in the built environment, Challenges and opportunities for listed real estate. En in zes zogeheten refereed sessies werden academische papers besproken met discussiant.

Ook waren er twee key note speeches, één door dr.  Peter Hayes (global head of Investment Research at PGIM Real Estate) over ‘Global Real Estate Outlook-Finding Value after the Great Reset’ en één door professor David Miles (CBE at Imperial College Business School, London) over ‘House prices: the power of interest rates, demographics and work from home’.

Korting op het ERES-congres

VOGON-leden krijgen een korting van tien procent op de toegang tot de ERES-congressen. Elk jaar zijn er bovendien tien PhD scholarships vanuit ERES om jongeren te stimuleren om onderzoek internationaal uit te dragen. De VOGON ondersteunt ERES om op Europees niveau het onderzoeksklimaat te verbeteren.

Bob Martens: Geen eenvoudige keuze bij acht parallelsessies

Al bijna dertig jaar houdt ERES een jaarlijkse conferentie. De enige echte onderbreking was ten tijde van Covid (Tallinn 2020) – het jaar daarna was er een primeur met een virtueel opgebouwde conferentie. In 2023 was ERES weer vrijwel geheel live, hoewel een kleine minderheid online deelnam.

Het is niet eenvoudig een keuze te maken uit acht parallelle sessies. Tijdens de koffiepauzes en lunches is het daarentegen mogelijk het geheel te zien. Dat is ook bij de keynotes het geval en natuurlijk de sociale evenementen in de avonduren. Alles bij elkaar een uitstekende omgeving voor uitvoerige discussie en diepgaande uitwisseling.

Geïnteresseerd in onderwijs

Ik ben zelf heel geïnteresseerd in het vastgoedonderwijs en hoef niet een heel jaar op de volgende conferentie te wachten. Want op 1/2 december a.s. vindt het ERES Education Seminar in Venetië plaats met het spannende thema “AI in the classroom”. Samenvattingen vanaf 1993 van ERES-conferenties en seminars zijn op de website http://library.eres.org beschikbaar.

Hilde Remøy: Wie reist mee naar Gdansk 2024?

De UCL-campus ligt centraal in Londen en is nauwelijks als campus te herkennen. Het is eerder een eigen stadswijk te noemen. Dit jaar ben ik met TU Delft-collega’s met de trein gegaan. Dat is handig, vanuit Amsteram/Rotterdam ben je met de trein sneller in het centrum van Londen dan met het vliegtuig. Maar het maakt ook deel uit van ons nieuwe reisbeleid, waarin duurzaam reizen wordt gestimuleerd (en verplicht wordt).

Nieuwe track: Technology and data

Zoals altijd biedt ERES ruimte aan veel verschillende onderzoektracks, van corporate real estate management tot regional analysis en technology and data. Technology and data in real estate was dit jaar een nieuwe track. Vorig jaar dook het thema al wel op, maar dan in verschillende tracks. De presentaties in deze track liepen uiteen van proptech tot conditiemetingen en pricing analysis, en liet zo veel interessante, nieuwe onderzoeksperspectieven zien. Gezien de steeds grotere rol die data speelt in de vastgoedpraktijk zullen we de komende jaren waarschijnlijk meer onderzoek zien waarin big data belangrijk is.

De keynotes dit jaar werden gegeven door Peter Hayes van PGIM real estate en professor David Miles van Imperial College London. Die gingen over nieuwe definities van waarde, volgend op grote crises, en de woningmarkt en ontwikkelingen daar, gerelateerd aan rentestijgingen, demografische en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals thuiswerken. Deze onderwerpen kwamen vaak ook terug in de parallelle sessies. Dat toont dat ERES een goede verbinding legt met onderwerpen die spelen in de maatschappij. Daarbij zien we ook steeds meer presentaties over sustainable real estate.

18 uur in de trein

Zoals altijd kijk ik na een ERES-conferentie direct uit naar de volgende. De 30ste editie vindt in 2025 plaats in Gdansk, Polen. De treinreis duurt ongeveer 18 uur. Wie reist er met mij mee?

, ,

Studiemiddag 23 november 2023: onzekerheid op de vastgoedmarkt

De vastgoedbeleggingsmarkt staat momenteel voor aanzienlijke uitdagingen als gevolg van toenemende onzekerheid in de economie. Inflatie en renteverhogingen hebben geleid tot financieel turbulente tijden, waardoor beleggers geconfronteerd worden met een complex speelveld van risico’s, kosten en rendementen. Tijdens de VOGON-studiemiddag op 23 november 2023 zullen we dieper ingaan op de economische vooruitzichten en strategieën om met deze onzekerheid om te gaan.

Het is van cruciaal belang om inzicht te hebben in de economische trends en financiële variabelen die van invloed zijn op vastgoedbeleggingen. Tijdens deze studiemiddag zullen experts de recente ontwikkelingen in de markt analyseren en strategieën bespreken om beleggers te helpen hun beleggingsbeslissingen te optimaliseren in het licht van de huidige economische onzekerheid.

De studiemiddag wordt geleid door dagvoorzitter Jeroen Bom (Colliers). Philip Bokeloh (ABN Amro) bijt het spits af met een actueel beeld van de renteontwikkelingen en de economische vooruitzichten. Daarna wordt het thema belicht door Maarten van ‘t Hek (Ortec Finance), hij zal ingaan op de invloed van de rentestijging op de waarde van vastgoed in verhuurde staat. Ortec Finance heeft onderzoek gedaan naar de toekomstige ontwikkeling van de discontovoet en Van ‘t Hek presenteert de uitkomsten hiervan. We vervolgen de middag met een interactief debat tussen de sprekers en het publiek en
sluiten af met een netwerkborrel.

Het bestuur en de VOGON-activiteitencommissie verwelkomen je op deze studiemiddag met boeiende inzichten en interactieve gesprekken. Graag ontvangen we je op donderdag 23 november om 14.30 uur bij Ortec Finance in Rotterdam, waarna we om 15:00 van start gaan.

Programma

14.30 – 15.00 Inloop
15.00 – 15.10 Opening dagvoorzitter
15.10 – 15.50 Philip Bokoleh (ABN Amro)
15.50 – 16.30 Maarten van ‘t Hek (Ortec Finance)
16.30 – 16.50 Debat met sprekers en publiek
16.50 – 17.00 Wrap-up dagvoorzitter
17.00 borrel

Dagvoorzitter

Jeroen Bom

Jeroen Bom is al meer dan twintig jaar werkzaam in het vastgoed in diverse rollen. De eerste jaren als makelaar en taxateur waarna 10 jaar geleden de keuze gemaakt om zich volledig toe te leggen op en specialiseren in taxaties. Jeroen is sinds ruim jaar 7 jaar werkzaam bij Colliers waarvan de laatste 2 jaar als eindverantwoordelijke voor de taxatieafdeling en board member voor Colliers Nederland. 

Sprekers

Philip Bokeloh is sinds 2004 werkzaam als econoom bij het Economisch Bureau van ABN Amro. Bokeloh zal de huidige stand van de economie bespreken. In verband met de sterk gestegen inflatie hebben Centrale Banken hun rentetarieven sterk verhoogd. De krappere financiële condities beginnen hun weerslag te krijgen op de economische activiteit. Met name rentegevoelige sectoren, zoals de vastgoedsector, hebben er last van. Wat verwachten de economen van ABN Amro? Is er al zicht op verlichting, of blijven de financiële condities krap? Bokeloh geeft uitsluitsel.

Maarten van ’t Hek werkt bij Ortec Finance als adviseur voor overheden, woningcorporaties en andere vastgoedpartijen. Ortec Finance maakt scenario’s die investeerders zoals pensioenfondsen, woningcorporaties en verzekeraars gebruiken bij de vormgeving van het beleggingsbeleid en investeringsbeslissingen. Voor vastgoedpartijen die beleggen in verhuurd vastgoed is de marktwaarde van het bezit van groot belang. De marktwaarde wordt sterk beïnvloed door de discontovoet. De daling van de discontovoet in de afgelopen jaren is een belangrijke reden voor de grote waardestijging van verhuurd vastgoed. Nu de rentes weer stijgen zou dit kunnen betekenen dat eigenaren zich geconfronteerd gaan zien met waardedalingen. Is dat zo? Van ‘t Hek licht de bevindingen van Ortec Finance toe.

Kosten

Voor VOGON-leden is de studiemiddag gratis. Niet-leden betalen 150 euro exclusief btw. Introducés kunnen éénmalig deelnemen tegen een korting van 50%.

Inschrijving

Je kunt je voor de studiemiddag aanmelden met een e-mail aan info@vogon.nl. Een factuur wordt – wanneer van toepassing – na betaling toegezonden.

Informatie

Heb je nog vragen? Neem dan via info@vogon.nl contact op met de organisatie van de studiemiddag. Meer informatie over VOGON als achtergrond en doelstellingen vind je elders op deze website.

Bereikbaarheid

Ortec Finance, Boompjes 40, 3011 XB Rotterdam

,

Verslag VOGON-Talentseminar 2023

VOGON-bestuurslid Michiel Daams heette alle talenten en toehoorders welkom bij het VOGON-Talentseminar 2023 op 6 oktober bij de Amsterdam School of Real Estate. In twee sessies van uur presenteerden in verschillende zalen acht talenten hun uiteenlopende afstudeeronderzoeken.

Alaïa Plieger sprak over ‘knelpunten en oplossingen, en nieuwe technologie, voor due diligence processen in vastgoedmarkten’.

Bekijk hier haar presentatie.

Christian de Vries vertelde over het tackelen van betaalbaarheid en duurzaamheid door huurprijsregulering.

Bekijk hier zijn presentatie. Lees hier zijn complete scriptie.

David Thissen leverde origineel werk over de prijseffecten van energielabels.

Bekijk hier zijn presentatie.

Philip Gallas vertelde over zijn onderzoek voor zijn MSRE-afstudeerscriptie over het toekomstige Europese CO2-heffingssysteem voor de gebouwde omgeving.

Bekijk hier zijn presentatie. Lees hier zijn complete scriptie.

Joost Blankendaal vertelde over een eerlijke waardering voor CO2-opslag in bouwmaterialen als hout.

Bekijk hier zijn presentatie. Lees hier zijn complete scriptie.

Sam van Elburg sprak over hoe hogere de woningprijzen, hoe langer mensen in hun sociale huurwoning blijven.

Bekijk hier zijn presentatie. Lees hier zijn complete scriptie.

PhD-student Lynn Bouwknecht rapporteerde – namens Pascale Schellekens, die op reis is – over de effecten van betegelde tuinen op de prijzen van omliggende woningen.

Bekijk hier haar presentatie. Lees hier haar complete scriptie.

Sebastiaan Carpentier Alting vertelde over de transformatie van kantorenparken naar mixed-use-gebouwen.

Bekijk hier zijn presentatie.

Aan de bar van de ASRE werd nog lang gediscussieerd tijdens de borrel, zie hieronder nog een sfeerimpressie.

,

6 oktober: VOGON-Talentseminar bij ASRE

De Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland (VOGON) biedt met het jaarlijkse Talentseminar een platform aan jonge vastgoedonderzoekers om hun scriptieonderzoek te presenteren en daarover te discussiëren met vastgoedonderzoekers uit het onderwijs, wetenschap en het overheids- en commerciële werkveld.

Op 6 oktober 2023 vindt dit – gratis toegankelijke – VOGON-evenement plaats:
Plaats: Amsterdam School of Real Estate
Tijd: van 13.45 tot 17.00 uur, gevolgd door een netwerkborrel (tot uiterlijk 18.30 uur)

Meld je nu aan.

Studenten en recent afgestudeerden zullen hun afstudeeronderzoek over vastgoed of een daarmee vervlochten onderwerp aan een HBO/WO/post-masterinstelling presenteren. Dit zijn onderwerpen van zowel een fundamentele, praktisch-wetenschappelijke, of een meer commerciële aard.

Programma
Alaïa Plieger zal spreken over ‘knelpunten en oplossingen, en nieuwe technologie, voor due diligence processen in vastgoedmarkten’. Christian de Vries vertelt over het tackelen van betaalbaarheid en duurzaamheid door huurprijsregulering. David Thissen heeft origineel werk geleverd over de prijseffecten van energielabels. Philip Gallas belicht het onderzoek voor zijn MSRE-afstudeerscriptie over het toekomstige Europese CO2-heffingssysteem voor de gebouwde omgeving. Joost Blankendaal vertelt over een eerlijke waardering voor CO2-opslag in bouwmaterialen als hout.
Sam van Elburg spreekt over hoe hogere woningprijzen mensen langer in hun sociale huurwoning houden.
PhD-student Lynn Bouwknecht rapporteert – namens Pascale Schellekens, die op reis is – over de effecten van betegelde tuinen op de prijzen van omliggende woningen. Sebastiaan Carpentier Alting vertelt over de transformatie van kantorenparken naar mixed-use-gebouwen.

Afstudeerders, medestudenten, begeleiders – en andere onderzoekers en afgevaardigden uit het onderwijs, onderzoek, overheid of de (commerciële) praktijk zijn allen zeer welkom. Ook HR-vertegenwoordigers worden uitgenodigd.

,

De overstap van Kaj Deana


VOGON-lid en RERQ-redacteur Kaj Deana is in dienst getreden als investmentmanager bij 1BOX Self-Storage. Hij is aangesteld om de portfolio van 1BOX Self-Storage verder uit te breiden met nieuwe self-storagelocaties in Nederland en het buitenland. 1BOX SelfStorage heeft momenteel 28 self-storagelocaties verspreid over Nederland en wil dat aantal in de komende jaren verder uitbreiden.

Deana was hiervoor vier jaar werkzaam als manager Portfolio Strategy & Research bij woningverhuurder Heimstaden in de tijd dat het bedrijf zich transformeerde van start-up naar scale-up.

Deana (1971) is enthousiast over de groeiplannen van 1BOX Self-Storage en over zijn rol daarin: ‘De ambitie van 1BOX Self-Storage spreekt me erg aan en ik kijk ernaar uit om een belangrijke bijdrage aan te leveren in het vinden van geschikte locaties in binnen- en buitenland. Duurzaamheid en betaalbaarheid staan daarbij voorop, want we zullen niet alleen nieuwe vestigingen bouwen, maar ook op zoek gaan naar bestaande gebouwen om die te transformeren tot moderne opslaglocaties.’

Ervaring
Deana heeft meer dan twintig jaar ervaring in de vastgoedsector. Hij studeerde Internationale Economie aan de Universiteit Utrecht en Economische Geografie en Vastgoedeconomie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in vastgoedinvesteringen, portefeuilleanalyse en marktonderzoek. Eerder werkte Deana bij FGH Bank, ABN AMRO Asset Management, Rabo Vastgoedbeleggingsbeheer en Heimstaden. Daarnaast is hij bestuurslid van StiVAD, lid van de RICS en gastdocent aan de Universiteit van Amsterdam.

,

De overstap van Rick van Zwet

VOGON-lid Rick van Zwet is op 1 september in dienst getreden bij makelaar Capital Value in Utrecht als principal consultant. In deze rol gaat hij de consultancytak van Capital Value binnen de woningbeleggingsmarkt verder uitbouwen.

Met bijna 10 jaar ervaring is Rick van Zwet een ervaren adviseur in de vastgoedmarkt. Hij werkte eerder onder meer bij Savills, Dynamis en het Economisch Instituut voor de Bouw. In de afgelopen jaren was hij onder meer verantwoordelijk voor diepgaande analyses binnen de vastgoedmarkt, diverse onderzoekspublicaties en strategische advisering van een groot aantal opdrachtgevers.

De menselijke kant van energietransitie

Dit najaar verschijnt een themanummer van de VOGON-uitgave Real Estate Research Quarterly (RERQ) over energietransitie. De uitgave heeft als werktitel: De menselijke kant van energietransitie in gebouwen: data, digitale tools en gedrag. De editie komt tot stand in samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven. Het initiatief wordt ondersteund door NWO Transitie en gedrag en RVO Duurzaam Bouwen.

De uitgave bundelt de recentste hands-on inzichten voor lokale overheden, woningcorporaties, vastgoedprofessionals en andere belangstellenden. De uitgave die gepland staat voor het najaar van 2023 krijgt een vervolg in een zogeheten community of practice-symposium dat begin 2024 wordt gehouden.

Miljoenen gebouwen in Nederland moeten worden verduurzaamd. De snelheid waarmee deze transitie zich voltrekt, wordt bepaald door mensen: eigenaren, bewoners, beheerders. Maar hoe ondersteun je deze bonte mix van betrokkenen optimaal, met elk een eigen voorkeur voor milieu, comfort en kosten? Lees dit themanummer voor de best practices, gebaseerd op gedragswetenschap, data analytics en webtools.

In het themanummer tref je antwoorden op onder meer de volgende vragen:

  1. Hoe kan online cocreatie het draagvlak voor energierenovaties versterken? Denk aan vroege participatie, webplatforms en virtual reality.
  2. Hoe ontstaat onduurzaam gedrag in energiezuinige woningen en hoe groot is de schade?
  3. Gaan milieuwinst en energiearmoede-bestrijding hand in hand bij verduurzaming of moeten keuzes worden gemaakt?

Wil je meer weten over deze uitgave of het symposium? Neem dan contact op met dr. Ioulia Ossokina (i.v.ossokina@tue.nl, TU Eindhoven) of prof. Jan Rouwendal (j.rouwendal@vu.nl, VOGON/RERQ).

Beeld: powerhouseeurope.eu, tinkerprograms.com

Geef je mening over publicatievorm RERQ

Al enige tijd wordt binnen VOGON een discussie gevoerd over de publicatievorm van ons, voor de Nederlandse situatie unieke, praktisch-wetenschappelijke blad Real Estate Research Quarterly (RERQ).

Tegen de achtergrond van eigentijdse ontwikkelingen op het gebied van communicatie en informatie, maar ook uit kostenoverwegingen, heeft het bestuur van VOGON besloten om de individuele uitgaven van ons blad voortaan alleen online uit te brengen. In plaats van de periodieke fysieke exemplaren lopende een jaargang, worden nu na afronding van een jaargang alle artikelen uit die jaargang in een boekwerk gebundeld en aan de leden toegezonden. Uiteraard zonder enige concessie met betrekking tot de hoge kwaliteit van het blad, de praktisch-wetenschappelijke insteek, het spectrum van onderwerpen van artikelen en onderliggend onderzoek, de opmaak en leesbaarheid en de frequentie van verschijnen.

Geen extra kosten

VOGON-leden blijven alle (online- en fysieke jaar-) uitgaven, zonder extra kosten, ontvangen als onderdeel van het lidmaatschap. Elk moment van publicatie, online en (eenmaal per jaar dus gebundeld) fysiek, zal via de VOGON-nieuwsbrief, -website en -LinkedIn-pagina worden aangekondigd.

Bestuursbesluit, ledenraadpleging

Het voornemen tot dit bestuursbesluit is reeds besproken op de algemene ledenvergaderingen van 2022 en 2023, waarbij de aanwezige leden met het besluit hebben ingestemd. Daarbij is afgesproken dat het bestuur over dit besluit de mening van alle leden vraagt.

Geef je mening

Vandaar het verzoek aan je als lid om voor 1 oktober 2023 per e-mail je mening te geven over:

  1. Het tussentijds, lopende een jaargang, alleen online uitbrengen van de uitgaven van de RERQ en van de daarin opgenomen artikelen.
  2. Het bundelen, in gedrukte vorm, van de RERQ-kwartaaluitgaven en -artikelen aan het eind van elke jaargang.

Stuur nu je mening in: info@vogon.nl

Dirk Rompelman draagt persoonlijk archief over aan de ASRE

Beeld: Johannes van Bentum

Dirk Rompelman heeft zijn tussen 1969 en 2023 opgebouwde persoonlijke archief met vastgoeddocumentatie overgedragen aan de bibliotheek van de Amsterdam School of Real Estate. Met de overdracht is de toegankelijkheid van de betrokken informatie op lange termijn gewaarborgd.

Het archief beslaat een periode van ruim 55 jaar en omvat onder meer de artikelen over vastgoed die Rompelman vanaf begin 1969 tot het voorjaar van 1974 schreef voor Het Financieele Dagblad (nu FD), waaronder het eerste artikel dat in Nederland verscheen over de vraag- en aanbodverhoudingen en prijsontwikkeling in de commerciële gebouwensector.

Deel van het archief zijn de jaarboeken 1974 tot en met 2020 met alle edities van het mede door Rompelman opgerichte vakblad Vastgoedmarkt en de gelieerde VGM Info Service 1980-1995 met daarin per jaar het Nederlandse geografische transactie-archief. Daarnaast omvat het archief een groot aantal documenten die inzicht geven in de marktontwikkeling en de positie van Nederlandse en buitenlandse vastgoedpartijen.

Honorary fellow
Dirk Rompelman werd in 1996 door de ASRE benoemd tot honorary fellow. Hij werkte van 1966 tot 1974 als redacteur bij Het Financieele Dagblad, waar hij het initiatief nam voor de berichtgeving over commercieel onroerend. In 1974 was hij medeoprichter van de vaktitel Vastgoedmarkt en was tot 1996 hoofdredacteur. Sindsdien is hij aan het vakblad verbonden als medewerker en adviseur.

Het Rompelman-archief is vanaf 1 juli 2023 toegankelijk via de catalogus op vastgoedbibliotheek.nl, vertelt ASRE-bibliothecaris Herbert Fens. “Het toegankelijk maken van de onderliggende stukken wordt een langduriger project. Het grootste deel van het archief zal alleen op afspraak bij de ASRE kunnen worden ingezien.” De bibliotheek van de ASRE is doorgaans op werkdagen geopend van 9.00 tot 18.00 uur.

Vastgoedbibliotheek.nl
Vastgoedbibliotheek.nl is gespecialiseerd in onderzoeksresultaten met betrekking tot vastgoedmarkten. De database bevat meer dan 50.000 Nederlandse en internationale titels. Die is daarmee een onmisbare bron voor onderzoekers, beleidsmedewerkers en studenten die in hun onderzoek een koppeling willen maken met de economische en institutionele aspecten van vastgoedmarkten.