Een bericht van de website vogon.nl werd overgenomen in de rubriek Property Science van vaktitel PropertyNL van maart 2023. Daarin werd bericht hoe enkele VOGON-onderzoekers onder leiding van hoogleraar Erwin van der Krabben van de Radboud Universiteit in Nijmegen de felle kritiek pareerden van de (voormalige) gebiedsontwikkelaars Friso de Zeeuw en Jos Feijttel in vakblad Cobouw.

“Als je als onderzoeker te horen krijgt dat je onderzoek de plank misslaat, dat de uitkomsten allemaal al lang bekend zijn en dat het ‘ontzettend dom onderzoek’ is, dan ben je ofwel een ontzettend domme onderzoeker, ofwel je raakt een gevoelige snaar. Als de onderzoekers in kwestie zijn we geneigd te denken dat het om die gevoelige snaar gaat.”

Lees hier het nieuwsbericht.

Op de eerste studiemiddag van de Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland (VOGON) bij HNK Den Haag op 30 maart 2023 wordt het thema ‘Energietransitie in de vastgoedsector’ behandeld. Centraal staan kantoren en woningen. Aan de hand van recent onderzoek duiken we in de thematiek.

De vastgoedsector heeft een belangrijke rol in de klimaatverandering en energiecrisis. Circa 40% van het totale energieverbruik in Nederland komt voor rekening van de gebouwde omgeving. Diverse beleidsmaatregelen moeten de situatie in de vastgoedsector de juiste kant op helpen. Sinds 2023 moeten kantoorgebouwen minimaal energielabel C hebben om als kantoor te kunnen worden gebruikt. Waar en bij wie ligt deze opgave? Komende jaren moeten miljoenen gebouwen energiezuinig en duurzaam worden gemaakt. De snelheid van deze transitie wordt bepaald door de mensen – bewoners en beheerders van het vastgoed. Zij moeten geld en inspanning leveren om gebouwen milieuvriendelijk te maken. Maar hoe motiveer en ondersteun je optimaal een bonte mix van mensen met ieder zijn eigen voorkeur voor milieu, comfort en kosten?

De studiemiddag wordt geleid door dagvoorzitter Benny Ng (VOGON). Dennis van der Stoop (NSI) trapt het event af met een presentatie over het verduurzamingsbeleid van NSI. Daarna wordt het thema belicht door Lars Brugman (Kadaster) en Ioulia Ossokina (TU Eindhoven). Brugman zal in zijn betoog de energie label situatie op de Nederlandse kantorenmarkt bespreken. Ossokina gaat in op haar onderzoek naar de energietransitie in de woningmarkt. Denk aan bewonersparticipatie, co-creatie of digitale tooling. Lessons learned die ongetwijfeld breder opgepakt kunnen worden in de vastgoedsector. We organiseren een doorlopend discussieplatform en sluiten de middag af met een netwerkborrel.

Het bestuur en de VOGON-activiteitencommissie verwelkomen jullie graag op deze studiemiddag met boeiende inzichten en interactieve gesprekken. Graag ontmoeten we jullie om 14.00 uur bij de inloop op donderdag 30 maart. De studiemiddag zal plaatsvinden bij een HNK Den Haag, Oude Middenweg 17, 2491 AC Den Haag.

Programma

14.00 – 14.30 Inloop
14.30 – 14.40 Opening dagvoorzitter
14.40 – 15.00 Dennis van der Stoop
15.00 – 15.40 Lars Brugman
15.40 – 15.50 Pauze
15.50 – 16.30 Ioulia Ossokina
16.30 – 16.45 Wrap-up dagvoorzitter
16.45 borrel

Dr. Benny Ng Msc is bestuurslid bij de VOGON en voorzitter van de activiteitencommissie. Hij is werkzaam als researcher bij a.s.r. real estate. Zijn werk richt zich met name op de sectoren: kantoren, science parks en renewables. Zijn promotieonderzoek naar Nederlandse science parks is gepubliceerd in toonaangevende journals zoals Research Policy, Technological Forecasting & Social Change en Journal of Technology Transfer.

Dennis van der Stoop is een gemotiveerde, hardwerkende en doelgerichte vastgoedspecialist bij NSI. Door zijn jarenlange ervaring in technisch vastgoedmanagement en verduurzaming van vastgoed, weet hij welke uitdagingen vastgoed kan bieden waar hij op een gestructureerde en resultaatgerichte werkwijze oplossingen in kan bieden. In zijn huidige functie als Innovation & Sustainability Manager bij NSI is hij verantwoordelijk voor het implementeren van de duurzaamheidsambities in de nieuwbouwprojecten. Ook is hij adviseur voor de exploitatie en verduurzaming van de bestaande portefeuille.

Lars Brugman MSc is onderzoeker bij het Kadaster. Met de gegevens van het Kadaster doet hij al meer dan 10 jaar onderzoek naar de energietransitie en het woningbouwproces. Hij zal tijdens de VOGON-studiemiddag ingaan op onderzoek naar de labelverplichting bij kantoren. Vanaf 1 januari 2023 moet een kantoorgebouw energielabel C of beter hebben, anders mag het niet meer als kantoor gebruikt worden. Hoe groot is de opgave? Bij welke eigenaren ligt deze vooral? En zijn er regionale verschillen?

Dr Ioulia Ossokina is stedelijk econoom en universitair docent bij de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven. Zij coördineert onderzoek naar Stedelijke economie, technologie en big data, met speciale aandacht voor energie- en warmtetransitie, en wonen voor kwetsbare groepen. Ossokina heeft een achtergrond in wiskundige economie en econometrie. Ze promoveerde in 2003 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam; tussen 2003 en 2016 werkte ze bij het Centraal Planbureau. Voor meer informatie: www.ossokina.com.

Tijdens deze studiemiddag vertelt Ossokina over big-data- en gedraggebaseerde webtools die TU Eindhoven heeft ontwikkeld om energie- en warmtetransitie in woningen te ondersteunen. Zij gaat graag een discussie aan over de toepassingsmogelijkheden van dergelijke tools voor energietransitie in de commerciële sector.

Kosten
Voor VOGON-leden is de studiemiddag gratis, niet-leden betalen 100 euro (ex. btw). Introducés kunnen éénmalig tegen 50% korting deelnemen.

Inschrijving
U kunt zich voor de studiemiddag aanmelden via info@vogon.nl. Na aanmelding ontvangt u, indien van toepassing, een factuur.

Informatie
Voor meer informatie kunt u via info@vogon.nl contact opnemen met de organisatie van de studiemiddag. Voor algemene informatie over VOGON, zoals achtergrond en doelstellingen, kunt u onze website raadplegen.

Locatie
HNK Den Haag, Oude Middenweg 17, 2491 AC Den Haag (070 239 0200), ligt op een steenworp afstand van de snelweg A4 en is ook bereikbaar met het OV (HTM tram 19, uitstappen halte Oude Middenweg), ook Randstadrail-lijnen 3 en 4 komen in de buurt (uitstappen bij halte Forepark). Houd rekening met een kwartier lopen.

‘De Nederlandse woningmarkt onder hoogspanning: gewenste dynamiek of dreigende stilstand?’

Het VOGON-symposium staat in 2023 in het teken van de dynamiek op de woningmarkt. Door verschillende externe factoren en overheidsingrijpen is de woningmarkt in beweging als – bijna – nooit tevoren.

Hoge ambities, gepaard met fiscale maatregelen voor vooral de huurwoningmarkt, zetten de markt onder hoogspanning. De effecten van de gestegen rente, blijvend hoge vraag en afschaffing voor de verhuurdersheffing, bieden een veelzijdige problematiek. Doelstellingen ter verbetering en versnelling worden nauwelijks gehaald en de conjunctuur kan een verdere verslechtering betekenen. Het congres is vooral gericht op actuele ontwikkelingen en de toekomstige effecten hiervan. Tijd voor een kritische blik op deze materie.

Onder leiding van dagvoorzitter Wabe van Enk komen diverse aspecten van de huidige dynamiek op de woningmarkt aan bod. We zijn voor het jaarlijkse symposium van de VOGON te gast in het Rietveld Theater, het pop-uptheater in een van de loodsen op Kabeldistrict in Delft. In een korte toelichting door Olga Wagenaar van Amvest krijgen deelnemers zicht op de transformatieopgave en de uitdagingen binnen deze gebiedsontwikkeling. Daarna zal Stefan Janssen (Capital Value), op basis van zijn ervaring en inhoudelijke betrokkenheid bij woningtransacties, de huidige dynamiek schetsen. Marja Elsinga (TU Delft) geeft duiding en een kritische reflectie op het woningmarktbeleid van de overheid, aangevuld met onverwachte inzichten en duiding van de rollen van onder andere woningcorporaties. Marc Francke (Ortec Finance, UvA) verrijkt ons inzicht met het cijfermatige onderzoek dat hij met collega’s uitvoerde naar de middenhuur en de effecten van de maatregelen op de woningmarkt van deze huurklasse. Isabel van de Geer (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) zal inzoomen op de beoogde effecten en maatregelen van het gevoerde woningmarktbeleid. Als intermezzo vindt traditioneel de jaarlijkse uitreiking van de VOGON Research Award plaats voor het beste onderzoeksartikel van de Real Estate Research Quarterly. We sluiten de middag af met een panelgesprek waaraan onder andere Thijs Guinee(Altera Vastgoed) en Coen van Rooyen (WoningBouwersNL) deelnemen. Aansluitend vindt traditiegetrouw een netwerkborrel plaats.

Plaats van handeling is het Rietveld Theater, Schieweg 15B, 2627 AN Delft. Meer informatie over programma volgt zo snel mogelijk. Vooraf wordt de algemene ledenvergadering gehouden. Ook wordt traditiegetrouw de VOGON-research award uitgereikt.

Meld je hier aan

Programma
12.00 – 13.30 Algemene Ledenvergadering VOGON
13.30 – 14.00 Inloop symposium
14.00 – 14.10 Welkom en opening door dagvoorzitter Wabe van Enk
14.10 – 14.20 Presentatie Kabeldistrict door Olga Wagenaar (Amvest)
14.20 – 14.40 Stefan Janssen MSc (Capital Value): ‘setting the scene’
14.40 – 15.00 prof. dr. Marja Elsinga (TU Delft): governance en marktstructering
15.00 – 15.20 prof. dr. Marc Francke (Ortec Finance): onderzoek middenhuur
15.20 – 15.30 Pauze
15.30 – 15.50 Coen van Rooyen, directeur WoningbouwersNL
15.50 – 16.10 Isabel van de Geer, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
16.10 – 16.20 Uitreiking VOGON Research Award door Theo Arentze
16.20 – 17.00 Paneldiscussie met onder leiding van de dagvoorzitter met Isabel van de Geer, drs. Niels van Wonderen MSRE (Altera Vastgoed), Coen van Rooyen LLM (WoningBouwersNL) aan de hand van stellingen (via Mentimeter)
17.00 – 18.30 Borrel bij ‘De Koperen Kat’ in Delft.

Wabe van Enk

Wabe van Enk is hoofdredacteur-directeur PropertyNL/PropertyEU. Hij studeerde journalistiek in Utrecht en werkte achtereenvolgens als redacteur bij Het Financieele Dagblad, NRC Handelsblad en als hoofdredacteur bij Vastgoedmarkt. In 2000 richtte hij vastgoedinformatiebedrijf PropertyNL op. Van Enk is lid van de jury van diverse vastgoedprijzen, zoals de Middenhuur Award en de Green Leader Award van de Dutch Green Building Council.

Olga Wagenaar is ontwikkelingsmanager bij Amvest en verantwoordelijk voor de herontwikkeling van Kabel District naar een grootschalige woonlocatie. Kabeldistrict is onderdeel van Schieoevers Noord. De huidige bedrijventerreinen veranderen in levendige, gemengde stedelijke gebieden met ruimte voor kennisintensieve en innovatieve maakindustrie. Dat past bij de ambitie van Delft om dé High Tech Capital van Nederland te worden.

Stefan Janssen

Stefan Janssen is specialist op het gebied van complexe strategische vastgoedvraagstukken. Hij adviseert gemeenten, ontwikkelaars en (inter)nationale beleggers over een breed scala aan onderwerpen, waaronder haalbaarheidsstudies, doelgroep- en huurprijsanalyses en beleggingsvisies. Hij maakt veel gebruik van de Data Intelligence die binnen Capital Value beschikbaar is om te komen tot zijn inzichten. Stefan heeft 10 jaar ervaring in het vastgoed, op zowel het gebied van vastgoedbeleggingen als vastgoedonderzoek.

Marja Elsinga is hoogleraar Housing Institutions & Governance aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Ze is een expert in vergelijkend huisvestingsonderzoek en leidt internationale en interdisciplinaire onderzoeksteams. Ze heeft ruim dertig jaar ervaring in onderzoek en onderwijs over woningmarkt en woonbeleid. Haar invalshoek is wonen als fysiek, sociaal en economisch fenomeen en het effect daarvan op de vastgoedmarkt en de rol van overheden. Daarnaast is ze actief in bestuurlijke en adviesfuncties: commissaris bij Ymere, lid van het bestuur van het Netwerk Conceptueel Bouwen, lid van de wetenschappelijke raad van Platform31 en trekker van het onderwerp wonen in de Denktank Nederland 2040.

Coen van Rooyen is algemeen directeur WoningBouwersNL, de branchevereniging voor bouwbedrijven en projectontwikkelaars in de woningbouwsector. Hij werkte de afgelopen jaren aan verdere professionalisering van de branchevereniging die eerder bekend was als NVB Bouw. Door intensievere samenwerkingen met andere organisaties, en door toenemende aandacht voor bouwopgave, innovatie, circulariteit en duurzaamheid draagt WoningBouwersNL bij aan een gezondere woningmarkt.

Isabel van de Geer is afdelingshoofd Woningbouwbeleid en plaatsvervangend directeur Woningbouw bij Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Isabel werkt al enige jaren in het fysiek-ruimtelijk domein. Eerst bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en nu bij BZK. Vanwege het grote woningtekort ligt de focus op het bouwen van 900.000 woningen tot 2030. Samen met de betrokken partners werken aan voldoende betaalbare woningen voor iedereen op de juiste plek.

Marc Francke is werkzaam bij Ortec Finance en hoogleraar bij de Universiteit van Amsterdam. Bij Ortec Finance heeft hij uitgebreid onderzoek gedaan naar geautomatiseerde waarderingsmodellen met behulp van econometrische en machine learning-methoden, de constructie van vastgoedprijsindexen in dunne markten, en prijs- en liquiditeitsdynamiek in commerciële en woningmarkten. Daarnaast is hij hoogleraar Real Estate Analytics aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gepromoveerd in econometrie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Professor Francke is research fellow bij het Massachusetts Institute of Technology Center for Real Estate’s Price Dynamics Platform en Weimer School Fellow bij het Homer Hoyt Institute. Zijn wetenschappelijk onderzoek heeft geleid tot publicaties in verschillende wetenschappelijke tijdschriften. Marc. Francke is bestuurslid van de European Real Estate Society en secretaris van de European Commercial Real Estate Data Alliance.

Thijs Guinee MSc is Performance & Valuation Analist bij Altera Vastgoed en richt zich met name op het analyseren en adviseren van de performance van de portefeuilles. Daarnaast vervult Guinee een belangrijke rol in de beoordeling van de externe taxaties. Guinee heeft negen jaar ervaring op het gebied van het analyseren van trends en ontwikkelingen in de vastgoedmarkt. Daarnaast heeft hij de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met betrekking tot het beoordelen van gebruikstransacties en beleggingstransacties teneinde vastgoedwaarderingen te ondersteunen.

Algemeen directeur Leo Uittenbogaard van de Amsterdam School of Real Estate (ASRE) zal zijn functie in september 2023 na 34 jaar overdragen aan een opvolger. Uittenbogaard is sinds de oprichting in 1989 aan de ASRE verbonden en was onder meer betrokken bij het ontstaan van VOGON.

Uittenbogaard is naar eigen zeggen slechts één van de omstanders geweest rond de wieg van VOGON, de grote trekkers waren hoogleraar Bert Kruijt van de Universiteit van Amsterdam en hoogleraar Barry Needham van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Een velangrijke rol werd in zijn herinnering ook gespeeld door de toenmalige promovendus Robert Lie, die het eerste VOGON-symposium organiseerde met als thema de vraag welke partijen de cycli in de vastgoedmarkt kunnen beteugelen. “De financiers”, herinnert Uittenbogaard zich het antwoord.

Aanleiding voor Uittenbogaards functiewijziging bij de ASRE is zijn wens andere dingen te gaan doen. “Ik ben nog fit en wil mij meer richten op vakinhoudelijke vraagstukken. Daarvoor blijf ik op project- en adviesbasis aan de ASRE verbonden. Het is nu een goed moment, de ASRE staat als een huis”, zegt Uittenbogaard over zijn besluit.

De ASRE-commissarissen zijn inmiddels een procedure gestart voor het vinden van een geschikte opvolger. Daarbij wordt het instituut voor Vastgoedkunde bijgestaan door het executive search-bureau Holtrop Ravesloot in Amstelveen.

Uittenbogaard startte zijn carrière bij de ASRE als coördinator bij – toen nog – de Stichting voor Beleggings- en Vastgoedkunde (SBV). Hij werd in 1996 algemeen directeur van het gespecialiseerde opleidingsinstituut voor de vastgoedsector, dat in 2004 zijn huidige naam kreeg: Amsterdam School of Real Estate.

Een bespreking van enkele onderzoeken uit de recente RERQ-editie in de vaktitel Cobouw heeft geleid tot een felle discussie op de opiniepagina’s van dit vakblad voor de bouwsector. De (ex-) gebiedsontwikkelaars Friso de Zeeuw en Jos Feijtel stelden dat de onderzoekers kennis uit de praktijk ontberen.

De gebelgde gebiedsontwikkelaars verweten de VOGON-onderzoekers een “ontstellend gebrek aan praktijkkennis”. Zij schreven op Cobouw.nl op 16 januari 2023: “Het traject van woningbouwplan tot en met de daadwerkelijke bouw zit vol voetangels en klemmen. De hoogleraren Erwin van de Krabben en Jan Rouwendal deden er met universitair docent Huub Ploegmakers onderzoek naar. De weergave van hun onderzoeksresultaten in Cobouw legt een ontstellend gebrek aan praktijkkennis bloot. Ze komen dan ook tot aanbevelingen waar we helemaal niets aan hebben, integendeel.”

De aangevallen researchers riposteerden op 19 januari met een opinieartikel waarin zij constateren dat hun onderzoek blijkbaar een gevoelig onderwerp voor gebiedsontwikkelaars hebben aangesneden: “Als je als onderzoeker te horen krijgt dat je onderzoek de plank misslaat, dat de uitkomsten allemaal al lang bekend zijn en dat het “ontzettend dom onderzoek” is, dan ben je ofwel een ontzettend domme onderzoeker, ofwel je raakt een gevoelige snaar. Als de onderzoekers in kwestie zijn we geneigd te denken dat het om die gevoelige snaar gaat.”

Lees hier het opinieartikel (pdf) van de gebiedsontwikkelaars en het antwoord van de researchers. Download hier de complete editie van RERQ waar het allemaal mee begon.

VOGON-lid Michael Hesp is per 1 januari 2023 teruggekeerd naar Fakton Consultancy in de rol van expert en market director.

In deze functie is Hesp in wisselende rollen als projectleider of expert betrokken bij complexe business cases en investeringsopgaven. Daarnaast gaat hij zich bezighouden met businessontwikkeling gericht op vastgoedinvesteerders en de verdere professionalisering van research en data binnen de Fakton-organisatie.

Na zijn studie Real Estate Management & Development aan de Technische Universiteit Eindhoven startte Hesp zijn carrière als junior vastgoedadviseur bij Fakton. Daarna werkte hij onder andere bij JLL en meest recent bij CBRE Investment Management als head of Strategy Netherlands.

30 maart 2023, 14.30 – 17.30 uur

Op de eerste studiemiddag van de VOGON op 30 maart 2023 behandelt het thema ‘Energietransitie in de vastgoedsector’. Verduurzamen staat bij verschillende partijen hoog op de agenda, maar hoe vertaalt zich dat in de vastgoedsector en waar ligt de opgave? Op deze studiemiddag nemen we een greep uit lopende onderzoeken in de woningmarkt en de kantorenmarkt.

Het thema zal worden belicht door 2 à 3 deskundige onderzoekers werkzaam bij onder andere het Kadaster en TU Eindhoven. We organiseren een doorlopend discussieplatform en sluiten de middag af met een netwerkborrel.

Meer informatie over locatie, programma en sprekers volgt, maar schrijf datum en tijdstip vast in de agenda. De studiemiddag is gratis voor VOGON-leden, niet-leden betalen 100 euro, ex. btw.

Directeur Rabo Real Estate Finance en VOGON-lid Roel van de Bilt zal op 31 maart 2023 na 25 jaar Rabobank verlaten. Zijn huidige functie bezet hij sinds de fusie van FGH Bank zes jaar geleden.

Over de reden van zijn vertrek zegt Van de Bilt: ‘De afgelopen jaren hebben we gewerkt om Rabo Real Estate Finance na de integratie van FGH Bank klaar te maken voor de toekomst. We liggen op koers met onze lange termijn doelen, het totale Rabo REF-team staat en onze klantenportefeuille is goed op orde. Op 1 april 2023 werk ik exact 25 jaar binnen Rabobank Groep, voor mij een mooi moment om een volgende stap te gaan zetten: ‘Job done and new challenge ahead’. En die invulling staat nog helemaal open. Ik heb er zin in’, geeft Van de Bilt aan.

Nevenfuncties
Naast zijn functie voor Rabobank is Van de Bilt actief in de bouw- en vastgoedcommunity in zijn bestuurdersrol in de Commissie Zakelijk Vastgoed van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en binnen de branchevereniging van Institutionele Vastgoedbeleggers in Nederland (IVBN). Daarnaast heeft hij een commissariaat bij vastgoedadviesbureau Brink, fellow en docent bij de Amsterdam School of Real Estate voor de vakken Investeringsanalyse en Vastgoedfinanciering. Van de Bilt blijft ook na 1 april 2023 actief in deze rollen.

Het jaarlijkse ERES-congres wordt gehouden van 12 tot 15 juli 2023 bij het University College London.

De deadline voor het aanleveren van een abstract is 31 januari 2023 voor (volledige) papers met een referent en 28 februari 2023 voor papers met alleen een abstract. VOGON-leden krijgen 10% korting op de toegang van het congres.

Voor AIO’s is er een scholarship met deadline 30 april 2023.

Ben je benieuwd of het ERES-congres iets voor je is, lees dan hier het verslag van het ERES-congres 2022 in Milaan.

Onderzoeks- en databureau Locatus in Utrecht neemt per 1 januari 2023 de kantorendatabase van Drs. R.L. Bak Property Research & Consultancy in Zeist over.

Deze database bestaat uit circa 17.500 kantoorgebouwen in Nederland met een totaal oppervlak van ruim 57,5 miljoen m². Locatus heeft twee jaar geleden besloten haar werkveld uit te breiden van retaildata naar vastgoed en locatiedata in bredere zin. Dit jaar was de introductie van een landelijke database Woningbouwplannen. Een volgende logische stap – naast winkelvastgoed en woningbouwplannen – is kantoren.

Directeur Onderzoek Gertjan Slob: ‘Natuurlijk kun je zo’n database met alle kantoren in Nederland zelf opzetten, maar dat kost veel tijd en geld. Bovendien ontbreekt dan de historie. En die geeft juist goed inzicht in trends en ontwikkelingen. Deze database past uitstekend bij ons streven om meer vastgoeddata voor de markt te ontsluiten.’ Locatus koos voor de kantorendatabase van Bak, omdat deze al lang een begrip in de Nederlandse kantorenmarkt is.

Gestart bij Vastgoedmarkt
VOGON-lid Rudolf Bak begon zijn loopbaan als redacteur bij Vastgoedmarkt. In 1993 startte hij met het verzamelen van de kantoorgegevens en hij heeft dit databestand up-to-date gehouden tot op de dag van vandaag. Van de 17.500 kantoorpanden die Bak heeft opgenomen in de database, zijn er nog steeds 15.000 min of meer in gebruik. Zo’n 2.500 zijn de afgelopen jaren getransformeerd tot bijvoorbeeld woningen of zijn gesloopt. Deze staan nog in de database om een goede historische context te behouden.

Bak: ‘Ik hou me al heel lang bezig met het bijeen brengen en controleren van deze data, maar heb ook niet het eeuwige leven. Het voelt wel als het afscheid nemen van een kindje. Ik ga me niet vervelen. Ik hou me verder nog bezig met een zeer grote transactiedatabase en een voorraaddatabase voor logistieke gebouwen. Die activiteiten blijven bij mij.’

Welke data bevat de kantorendatabase?
De database van Bak is een digitaal bestand met alle zelfstandige kantoorgebouwen in Nederland. Van elk pand vermeldt de database onder meer het adres, de vierkante meters, de eigenaar, het bouwjaar en de leegstand. Dit sinds 1993.